Groenhuis Gastehuis, Philippolis: 051-773-0073

Waterslang sy poel kwyt

PHILIPPOLIS. Ten spyte van 'n waternat jaar, is die dorp se mitologiese watermonster soek.

Die rede? Die poel waarin hy (of is dit sy?) gewoonlik hou, het weggespoel tydens 'n vloed vroeër vanjaar.

Dit het gebeur toe 'n dorpsdam stroom-op gebreuk het. Dié berg water het 'n keerwal in die spruit agter C & J Motors weggespoel, die spruit se bedding op plekke met tot 2 m uitgevreet en só het die waterslang se poel ook in die slag gebly.

Vir dekades reeds leer Philippolisertjies van dié ongedierte. In 1969 skryf dr. Petronella van Heerden, die eerste Afrikaanse vrouedokter, só hieroor in haar outobiografie getiteld Kerssnuitsels

"In die fontein het die gevreesde waterslang gewoon. Snags het hy uitgekom, langs die watervoor af tot net voor die kerk waar die groot bome gestaan het. Hy kon jou héél insluk."

Inwoners het vertel dat hierdie watermonster (in die volksmond "injoka") soos 'n bruin pofadder met 'n perdekop lyk en dit het glo twee beeshorings. Ander het dan bygevoeg dat die vabond met bosluise oortrek is. Hy het glo ook maanhare op sy rug soos dié van 'n leeu.

Maar vanjaar swyg die inwoners oor die injoka. Hy is nêrens te sien nie.

Wyle mnr. Willem Adams het dikwels vertel dat hy die injoka self gesien het. Dit was blykbaar die middag voordat die eerste reën geval het ná die droogte van 1933.

"Die waterlikkewane het elke dag die waterslang se seekoeigat beesmis gesmeer, maar dié middag het hy van Boesmansfontein na die 'Gariep' getrek. Die waterslang het eers op 'n wolk geklim en toe sy pikswart stert begin swaai.

"Daardie middag is Boesmansfontein se dak afgewaai. Die klippe het die hoenders op die plaas se oë uitgegooi. Daar lê nou nog van die boomstompe wat omgewaai is.

"Net die tier en die leeu is gevaarliker as die waterslang," sou sy vrou, wyle Griet Adams, dan byvoeg.

"Maar as hy van jou hou, kan hy ook baie goeie goed vir jou doen. Só kan hy siek mense gesond maakdeur met sy raspertong oor hul lywe te lek."

Vloed lê vonds bloot

PHILIPPOLIS. 'n Vloed vroeër vanjaar hier het tot skade gelei, maar ook onverwags 'n ondergrondse vonds blootgelê.

'n Keerwal wat terugdateer uit die begindae van Philippolis, is oopgespoel.

Philippolis, die oudste nedersetting in die Vrystaat, se geskiedenis strek terug na die begin-1820's.

Die keerwal het in 'n baie goeie toestand behoue gebly omdat dit bedek is deur die jare bedek met slik. Dit is 'n uitstekende voorbeeld hoe kosbare bogrond behoue kan bly en gronderosie só verhoed kan word.

Sover bekend was niemand meer bewus van dié keerwal nie. Dit is waarskynlik gebou om water op te dam van waar dit dan gelei is na erwe langs Voortrekker- en Colin Fraserstraat.

Sir Laurens van der Post maak onder meer melding in sy boeke van dié fontein.

Philippolis is hier in die Suid-Vrystaat uitgelê omdat daar twee fonteine is wat water kon verskaf, naamlik dié Philippolisfontein en die Koksfontein.

Die Philippolisfontein is langs C&J Motors feitlik reg onder die brug na die Trompsburg-pad.

Die Koksfontein voorsien Rowelsfontein van water en sy oog is langs die Luckhoff-pad.

Beide is standhoudend en droog slegs op in die ergste droogtes.